فرهنگ در فروردین ۱۳۹۲
اولین مجموعه از رصد فرهنگی، برای فروردین امسال تهیه شد. هدف رصد فرهنگی، مانیتورینگ و بررسی اتفاقات فرهنگیهنری در ایران یا مرتبط با آن است. در این مجموعه، اخبار پس از گزینش و خلاصه شدن، موضوعبندی شده (مثل گردشگری، سینما، موسیقی، کتاب و..) و بهتناسب محتوای خبر سطحبندی(مثل خوب، هشدار یا ناگوار، مرگ و..) میشوند.
رصد فرهنگی تلاش دارد با نگرشی جدید به اخبار مسائل، مشکلات، نقاط ضعف، قدرت و... فرهنگ موجود ایرانی را شناسایی کرده و الگوهای جریانهای خبری را طراحی کند. این کار بهتازگی آغاز شده و خالی از نقد نیست. امیدوارم به مرور زمان بهتر شده و چون اخبار فعلی تاثیر بر آینده دارند، برای رسیدن به پختگی لازم، زمان زیادی میخواهد.
اما فروردین امسال:
همانطور که در نمودار بالا میبینید، برای این ماه حدود ۱۴موضوع ثبت شده است که بیشترین اخبار برای موضوع سینماست.
نمودار پایین سطحبندی اخبار را نشان میدهد که هشدار یا ناگوار ۱۷مورد و مرگ با ۱۳مورد بیشترین خبر را بهخود اختصاص دادهاند.
از ۳۵خبری که دارای هویت بوده است، ۳۴خبر برای مذکر و فقط یک خبر(آن هم مرگ بدیعی) برای مونث بود.
- بررسی تحلیلی اخبار
ما ایرانیان مغول صفت؟
یکی از بزرگترین مشکلات جامعه ما، کمبود حس همدلی در بعضی مسائل خاص است. مسائلی مثل حفظ محیط زیست، آلودگی هوا، حفظ میراث طبیعی و باستانی. از همین ابتدای سال خبرهایی منتشر شد که نشان میدهد مسئولیت اجتماعی بین ما ایرانیان روبهکاهش است. علل مختلفی میتواند داشته باشد اما شاید با دادن آگاهی و ترغیب افراد جامعه بتوان امیدوار بود حس مسئولیت بین افراد تقویت شود. خبرها به روشنی بیانکننده اتفاقات اخیر هست و نیازی به تحلیل ندارد.
خاطرات تاریخی ما ایرانیان، در حال نابودی است. ربطی به حکومت و دولت هم ندارد. بحث اصلی جامعه است. جامعه روی آورده است به فراموشی، و این فراموشی در حوزههای گوناگونی است که در رفتارهایی مثل بیتوجهی و حمله مستقیم (آتش و رنگ) و غیرمستقیم (بازدید کنترل نشده) به میراث باستانی جلوه میکند.
محمد ایلانلو در یادداشتی مینویسد: «تنگه واشی را پر از بطری پلاستیکی و پوست پفک کرده.... روی صورت شاه ساسانی رنگ پاشیده و روی لوح تخت جمشید یادگاری میکند. آخر ما مردم چقدر با خودمان دشمنیم. آیا هر یک مغولی هستیم که ایران را اشغال کرده؟»
آمار؟
جورج اورول در ۱۹۸۴ مینویسد: «تله اسکرینها شب و روز ارقام و آمار بر کلهٔ همگان میکوبیدند تا ثابت کنند که امروزه مردم غذا و لباس بیشتر -خانه و تفریحات بهتر دارند.»
و بر اساس آمار، ما ایرانیان هر کدام در نوروز چندبار سفر کردیم، در سال ۹۱ حتی با گرانی کتاب و روزنامهها، رکورد بیسابقهای در خواندن بهجا گذاشتیم و....
سال اصغر اسکاری
امسال، سال اصغر فرهادی است. در همه اخبار خوب این ماه ردی از او بود. همین که برای کن نامزد شد و در لیست احتمالی اسکار۲۰۱۴ هم میتواند باشد، سال خوبی است.
دولت یازدهم
سه کاندیدای احتمالی ریاست جمهوری، به تماشای محصولات فرهنگی رفتند. زیاد دربارهشان صحبت نمیکنم چرا که باید دید چه برنامههایی برای حوزه فرهنگ دارند. امیدوارم در پروژه رصد هم سال۹۲ را بررسی کرد و هم دولت یازدهم. و خوبی ماجرا اینجاست که بهراحتی میتوان وعده و عمل را در این دولت بررسی کرد. در اردیبهشت ماه یا خرداداحتمالا برنامه خاصی برای بررسی برنامههای کاندیداها در حوزه فرهنگ اجرا خواهد شد. امیدوارم.
مرگ در میزند
به غیر از آمار ۱۲-۱۳نفره، چند نفر هم بودند که ثبت نشدند. با احتساب آنها مرگ و میر در بین هنرمندان و اهالی فرهنگ در فروردین ماه، بهبالای ۱۵نفر میرسد. تقریباً یک روز در میان فرهنگ عزادار بچههای خود بود. اگر بیتوجهی مسئولان را هم حساب کنیم، عزاداری پر دردی است.
در پایان
به سخنان مسئولین، خصوصا وزیر توجهی نداشتم و صرفا در آمار کلی آمدند. نباید زیاد حرفهایشان را جدی گرفت چرا که پایان دولت است و همه میخواهند خاطرهای خوش جا گذارند.
نمیدانم در ابیانه چه میگذرد ولی دو خبر با سطح هشدار نشان میدهد وضع خوبی در آنجا جاری نیست.
امید است که دولت بعدی در اولین اقدامات خود کتاب دولتآبادی، نشر چشمه و آگاه، خانه سینما و حفاظت مناسب از میراث فرهنگی را مدنظر قرار دهد. ضمناً، به اهالی فرهنگ و هنر، خصوصا پیشکسوتان آن اهمیت دهد و کمتر خبر برسد که جشن گُلریزان برای هنرمندی اجرا شود و بعد تبدیل به گِلریزان شود.
دادهگرافی پایانی نکته جالبی را نشان میدهد. در آنسوی دنیا آمریکاییها از منشور کوروش استقبال کرده و گرامیاش داشتند؛ و ما در ایران سال نو را با حمله نارنجکی بر مقبره کوروش آغاز کردیم!
بعدنوشت: گزارشات بهصورت فصلی آماده میشوند./